پروپرانولول و اضطراب
- نام لاتین: propranolol
- نام فارسی: پروپرانولول
- مصرف در حاملگی: C
- گروه درمانی – دارویی: مسدودکننده گیرنده بـتا آدرنرژیک - کـاهنده فشـار خون، ضد آنژین، ضدمیگرن، کمک به درمان MI ، ضد آریتمی
مرجع اطلاعات دارویی بانک دارو، تمام اطلاعات دارویی مورد نیاز شما را جمع آوری کرده و سپس برای افزایش دانش سلامتی شما انتشار می دهد.
اشکال دارویی:
Tab: 10, 20, 40, 80mg
Inj: 1mg/ml
SR Tab: 80 , 160mg
فارماکوکینتیک – دینامیک ، مکانسیم اثر:
مسدودکردن غیرانتخابی گیرنده‌های بتا 1 و بتا 2، ممانعت از اثرات‌کرونوتروپیک، اینوتروپیک و گشادکنندگـی عروق حاصل از تحریکات آدرنرژیک، دارای اثر تثبیت‌کنندگی غشاء و اثر بر پتانسیل عمل قلب در صورت مصرف بیش از حد، کاهش فشارخون با چند مکانیسـم (کاهش برون‌ده قلبی، اثـر بـر رنـین، کـاهش بـرون‌ده سمپاتیکی از CNS ، اثر بر نوراپی‌نفرین). جذب‌کامل گوارشی، متابولیسـم کبدی، حداکثر غلظت پلاسمایی یک تا دو ساعت بعد از یک دوز خوراکـی، عبور از BBB و جفت و توزیع در شیر، PB %٩٠، دفع‌کلیوی نیمه عمر پلاسمایی سه تا شش ساعت
مصرف برحسب اندیکاسیون:
- پرفشاری خون
- آریتمی های قلبی
- کاهش مرگ و میر ناشی از MI
- درمان درازمدت آنژین صدری پایدار
- پروفیلاکسی سردرد های عروقی از جمله میگرن
- تنگی ناشی از هپیوتروفی زیر آئورت (IHSS)
- داروی کمکی در درمان تیروتوکسیکوز
- حملات تترالوژی فالوت در کودکان
- داروی کمکی در درمان اضطراب
- داروی کمکی در درمان فئوکروموسیتوم
- ترمور اولیه
تداخلات مهم:
دارویی:
- کاهش غلظت پلاسمایی بتا بلاکرها در مصرف املاح آلومینیوم، باربیتورات‌ها، املاح کـلسیم، کلستیرامـین، آموکسی سیلین، ریـفامپین، سـالیسیلات‌ها و سـولفین پیرازون.
- تشدید اثـرات بتابلاکرها در مصرف ضد بارداری های خوراکـی، تیوآمین‌ها، داروهای مسدد کانال کلسیمی؛
- افزایش اثر پروپرانولول و داروهای زیر در مصرف توام هالوپریدون، فلکائینید، هیدرالازین یا فنوتیازین‌ها؛
- افزایش اثر پروپرانولول در مصرف سایمتیدین؛
- افزایش سطح پلاسمایی و اثر قلبی - عروقی پـراپـرانـولول در مصرف همزمان با مدرهای لوپ؛
- افزایش سطح خونی بتابلاکرها در مصرف پروپافنون و کینیدین؛
- اختلال در عملکرد پروپرانولول در مصرف هورمون‌های تیروئیدی؛
- افزایش تاثیر و عوارض استامینوفن، ضدانعقادها، برخـی بنزودیازپین‌ها، لیدوکائین و پرازوسین در مصرف همزمان بـتابلاکـرها؛
- در مـصرف بتابلاکرها همراه با اپی‌نفرین احتمال افزایش فشارخون و به دنبال آن برادی‌کاردی وجود دارد.
- ایجاد ایسکمی محیطی در مصرف همزمان بتابلاکرها با آلکالوئیدهای ارگـو؛
- احتمال اثـر بـتابلاکـرها بـر سولفونیل اوره و انسولین؛
- مهار اثر انسدادی پروپرانولول بـر گـیرنده‌های بتا تـوسط آمـینوفیلین؛
- افزایش اثرات پروپرانولول در مصرف همزمان گلیکوزیدهای قلبی، دیلتیازم یا وراپامیل؛
- گـلوکاگـون و ایزوپروترنول، دارای اثر مهـاری بر پروپرانولول.
آزمایشگاهی:
- هیپوگلیسمی کاذب توسط بتابلاکرها؛
- ایجاد اشکال در آزمون‌های تشخیصی گلوکوم به خاطر کاهش فشار داخل چشم؛
- افزایش سطح خونی، اوره، ترانس‌آمیناز، آلکالین فسفاتاز و LDH
- افزایش غلظت تری گلیسیرید،کلسترول تام، LDL , VLDL و کاهش HDL
موارد منع مصرف و احتیاط:
منع مصرف: برادی کاردی سینوسی، بلوک قلبی بیش از درجه یک، شوک کاردیوژنیک، CHF (مگر نیاز به درمان به علت تاکـی آریتمی)، آسم یا انقباض برونش، بیماری انسداد مزمن و شدید ریوی
احتیاط: سندروم ولف - پـارکینسون - وایت، فـئوکروموسیتوم، کـودکان، مـصرف سـایر داروهـای کـاهنده فشارخون، اختلالات کلیوی، برونکواسپاسـم های غیر حساسیتیzwnj;، بیماری کبدی، دیابت شیرین، خـانم‌های باردار، دوره شیردهی.
عوارض جانبی:
برگشت خون از دریچه میترال، ایست قلبی غیر مرگبار، شوک کاردیوژنیک، درد قفسه سـینه، افـزایش یـا کاهش فشارخون، ایسکمی محیطی، رنگ‌پریدگی، گرگرفتگی، تشدید آنـژین، کـوتاهی نـفس، اخـتلالات عروقی شبه رینود، درد وگرفتگی عضله پشت ساق پا، بلوک سینوس دهلیزی، حمله مغزی، ادم، ادم ریوی، اتساع عروق، تاکـی‌کاردی، بلوک قلبی، ECG غیرعادی، سرگیجه، سردرد، افسردگی.
نوروپاتی مـحیطی، پارستزی فلج، اضطراب کاهش تمرکز و حافظه، خواب‌آلودگـی، بی‌خوابی، بی‌قراری، کابوس، تغییرات خلقی، توهـم، وزوز گوش، بثورات جلدی، خارش، افـزایش رنگـدانـه پـوست، تـعریق، طـاسی، خشکی پـوست، پسوریازیس، آینه، گاستریت، یبوست، تهوع، اسهال، اسـتفراغ، آروغ‌زدن.
تـرومبوز کـلیوی و مـزانـتریک، هپاتومگالی، پانکراتیت حاد، سوء‌هاضمه، افزایش آنزیم‌های کبدی، افزایش بیلی‌روبین، کاهش میل جنسی، دیــزوری، هـماچوری، احـتباس یـا تکـرر ادرار، عـفونت مجاری ادراری، سـیستیت، نـارسایی کـلیوی، ترومبوسیتوپنی، خونریزی، افزایش ائوزینوفیل‌ها، آمبولی ریوی، هیپرلیپیدمی، فارنژیت، حساسیت به نور، تب، گلودرد، آنژیوادم، آنافیلاکسی، درد مفاصل و عضلات، التهاب و ناراحتی چشم، خشکـی یـا سـوزش شدید، اختلال دید، اشک‌ریزش، سندرم پوستی مخاطی چشــم، تـورم صـورت، افـزایش یـا کـاهش وزن، واکنش‌ها شبه SLE ، پدیده رینود، گوش درد، نقرس، ضعف، بدحالی.
مصرف در بارداری و شیر دهی:
پرهیز از مصرف در سه ماهه نخست بارداری، مصرف کمترین دوز دارو در سایر اقدامات بارداری و قطع آن ٣-٢ روز پیش از زایمان. در دوره شیردهی تجویز با احتیاط.
مسمومیت و درمان:
علایم: برادی کاردی، افت فشار خون، CHF ، شوک کاردیوژنیک، اختلال در هدایت قلبی، بـلوک A.V ، آسیستول، ادم ریوی، مقاومت سیستمیک عـروقی، کـاهش هـوشیاری، کـوما، تشـنج، سـرکوب تـنفسی، برونکواسپاسـم، هیپوگلیسمی، هیپرکالمی.
درمان: بیمار را به صورت طاق باز بخوابانید و پاها را بالا بگـیرید، کـنترل سـطح گـلوکز، پـتاسیم خون و فشارخون بیمار، انجام ECG و عکس از قفسه سینه، تجـویز شربت ایپکاک یا ذغال فعال و شستشوی معده، کنترل وضعیت تنفسی بیمار، تجـویز آتروپین برای برادی‌کاردی، لیدوکائین یا فنی‌توئین برای کنترل
PVC ها، تجویز گلیکوزید قلبی، مدر و اکسـیژن بـرای نـارسایی قـلبی، تجویز دوپـامین، دوبـوتامین یـا نوراپی‌نفرین یا گلوکاگون برای هیپوتانسیون. تجـویز ایزوپروترنول یا ضربان‌ساز قلبی وریدی برای بـلوک قلبی درجه ٢ یا ٣، تجویز سالبوتامول، اپی‌نفرین یا تئوفیلین برای درمان برونکواسپاسم.
همچنین بخوانید: اطلاعات دارویی آزاتیوپرین
توجهات پزشکی – پرستاری ، آموزش بیمار - خانواده:
- کنترل وضعیت فشارخون، ECG ، سرعت ضربان و ریتم قلبی حین درمان؛
- تجویز داروی خوراکی همراه با غذا؛
- پرهیز از قطع ناگهانی دارو؛
- کنترل وضـعیت تنفسی بـیمار؛
- در صـورت مشـاهده خونریزی غیر عادی یا کبودی، تنفس سخـت، سرفه شبانه، تورم دست و پاها و سایر عوارض، مراجعه به پزشک؛
- احتیاط هنگام انجام فعالیت های نیازمند هوشیاری به دلیل ایجاد سرگیجه و تاری دید.
